കേരള ഫയർ ആൻഡ് റെസ്ക്യൂ ഡിപ്പാർട്ട്മെന്റ് അടിസ്ഥാനപരമായി ഒരു എമർജൻസി സർവീസ് ഡിപ്പാർട്ട്മെന്റാണ്, അതിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ പലതരത്തിലുള്ളതും അടിയന്തരാവസ്ഥയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതുമാണ്. അടിയന്തര സേവന പ്രവർത്തനത്തിന് പുറമേ, ഇതിന് നിയമപരമായ, നിയന്ത്രണ, ഉപദേശക പ്രവർത്തനങ്ങളും ഉണ്ട്. എമർജൻസി സർവീസിന്റെ ഭാഗമായി, തീപിടിത്ത സംഭവങ്ങൾക്കെതിരെ പോരാടുകയും തീപിടുത്തം മൂലമുണ്ടാകുന്ന അപകടം, നാശനഷ്ടം എന്നിവയിൽ നിന്ന് ജീവനും വസ്തുവകകളും രക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുക എന്നതാണ് ഡിപ്പാർട്ട്മെന്റിന്റെ പ്രധാന കടമ. കാർണിവലുകൾ, ഉത്സവങ്ങൾ, വിവിഐപി സന്ദർശനങ്ങൾ, വ്യാവസായിക / കെമിക്കൽ / പാരിസ്ഥിതിക ദുരന്തങ്ങൾ തുടങ്ങിയ സമയങ്ങളിൽ സ്റ്റാൻഡ്ബൈ ഡ്യൂട്ടികളിലേക്ക് അതിന്റെ അടിയന്തര സേവനങ്ങൾ വിപുലീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. റോഡ്, റെയിൽ, വ്യോമ, ജലഗതാഗത അപകടങ്ങൾ, ആകസ്മികമായി കിണറുകളിൽ വീഴൽ, കുളങ്ങളിൽ/നദികളിൽ/കടലിൽ മുങ്ങിമരണം, കെട്ടിട തകർച്ച, എൽപിജി, ഗതാഗത സമയത്ത് എൽപിജി, മറ്റ് വിഷവാതക ചോർച്ച, ലിഫ്റ്റിൽ കുടുങ്ങിയവർ തുടങ്ങിയ അത്യാഹിതങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഗതാഗത രക്ഷാപ്രവർത്തന കോളുകൾ വകുപ്പ് കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു. അത് കൂടാതെ പ്രകൃതിദത്തവും മനുഷ്യനിർമിതവുമായ ദുരന്തമുഖങ്ങളിലും രക്ഷാപ്രവർത്തന സേവന രംഗങ്ങളിൽ കർമ്മ നിരതരായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു.

1. അഗ്നിശമനം
ഈ വകുപ്പിന്റെ അഗ്നിശമന സേവനം തികച്ചും സൗജന്യമാണ്. തീപിടിത്തം സംഭവിച്ച സ്ഥലത്തിന്റെ വിലാസവും അവിടെയെത്താനുള്ള വഴിയും ഉൾപ്പെടെയുള്ള വിവരങ്ങൾ ടെലിഫോണിലൂടെയോ മറ്റേതെങ്കിലും മാർഗ്ഗത്തിലൂടെയോ പൊതുജനങ്ങൾ അറിയിക്കണം.

2. രക്ഷാപ്രവർത്തനങ്ങൾ
ഈ വകുപ്പ് മനുഷ്യരുടെയും മറ്റ് ജീവികളുടെയും വിലയേറിയ ജീവൻ യാതൊരു ഫീസും കൂടാതെ സംരക്ഷിക്കുന്നു.